Delphi ile programlama (TEMEL)

[m@yny@ch]

Delphi ile Programlama

Sanırım delphi nin adını ve marifetlerini duymayan yoktur fakat biz yine de biraz bilgi verelim. Delphi bir programlama dilidir. Temel olarak pascalın komutlarını kullanır fakat derlenen programlar win32 içindir. Pascal dakiler ise dos içindir. Tabii ki delphi sadece pascal ın yaptıklarını yapmakla kalmıyor, herşeyiyle bize eksiksiz bir uygulama geliştirme ortamı hazırlıyor. Delphi ile basit windows programları, veritabanı programları, web-server uygulamarı, activex ler vs... daha bir çok şeyi hazırlayabilirsiniz. Şu an piyasada bulunan ticari programların çoğu delphi ile yazılmaktadır. Bence programcılar delphi yi basitlik ve esneklik yönleri ağır bastığı için tercih ediyorlar. Kısacası Delphi ğrenmesi kolay bir dildir fakat çok güçlüdür.

Windows ta program geliştirmek için bence 2 seçeneğiniz var; ya C++ kütüphaneleri ile boğuşacaksınız ya da delphi kullanacaksınız. Delphi windows için nesne yönelimli programlama ile görsel programlamanın en iyi bileşimidir ve öyle olmaya devam edicektir.Delphi her kitleye hitap edicek özelliklere sahiptir. Veritabanı, client/server, çok katlı, intranet veya internet çözümleri mi arıyorsunuz? Denetim ve güç mü istiyorsunuz?Hızlı bir üretkenlik mi istiyorsunuz? Delphi bunların hepsini size sunabilecek nitelikte yani bu yazıyı okumakla programcılıkta doğru yolu seçtiniz .

Peki hiç eksi yönleri yok mu? Bana göre bir tane olumsuz yönü var; o da dosya boyutlarının biraz büyük olması. Ama bu çok doğal çünkü sonuçta program çalışmak için harici bir dosyaya ihtiyaç duymuyor. (VB nin dosya boyutları küçüktür fakat MSVBVMXXX kütüphaneleri olmadan programınızı çalıştıramazsınız.)

Acaba delphi öğrenmeye nerden başlanmalı? Bence direk kitaplara sarılıp delphi öğrenmeye çalışmak biraz saçmalık. Kitaplara belli bir düzeyi aştıktan sonra ihtiyacımız olucak. Zaten delphi komutları pascal a dayandığı için biraz da pascal bilgisi gerekir.Başlarken yanınızda bir pascal kitabı bulundurmanız sizin için çok iyi olur. İlk yazılarda teorik bilgilerde pascala pek ihtiyacımız olmayacak fakat örnek programlar yazmaya başladığımız zaman benim açıklamalarımın yetmediği yerlerde pascal kitabından yararlanmanız faydalı olacaktır.

Şu delphinin piyasadaki son sürümü delphi 6 dır. Önceki sürümlerde 4 ve 4 ten yüksek olmak koşuluyla işimizi görür. Delphi yi kurarken herhangi bi yerde zorlanacağınızı zannetmiyorum gayet basit bir kurulum. Kurulum bittikten ve bilgisayarınız yeniden başlattıktan sonra bir de yine delphi cd sinden "InterBase Server" ı kurun. Bu ilerde işimize yarıyacak.InterBase bir veritabanı motorudur.Gayet hızlıdır ve bedava dır. Üstelik veritabanının tamamını bir dosyada tutması da bizim için artı bir özelliktir. Delphi ile kullanması çok basittir.Çok ilerki konularda bu veritabanını örneklerle daha ayrıntılı inceleyeceğiz.

Delphi ile çalışmak için bilgisayarınız biraz güçlü olmalıdır.Aranan minimum özellikler şunlardır :

Intel Pentium 166 MHz veya üstü (P2 400 MHz önerilir)
Microsoft Windows 98, 2000, Me, NT 4.0 with Service Pack 5 yada sonraki sürümler
64 Mb RAM (128 Mb önerilir)
115 Mb boş alan (kısa kurulum)
350 Mb boş alan (tam kurulum)
Çoğu modern programlama dilinde olduğu gibi delphi de nesne yönelimli programlamayı (OOPbject Oriented Programming) destekler. Bu tür diller sınıflar, kalıtım ve çok biçimlilik[(polimorphism)(geç tutturma)] olmak üzere üç temel kavrama dayanırlar.Eğer NYP(Nesne Yönelimli Programlama) yi en iyi şekilde kullanmak istiyorsak sürekli amacımız keşfetmek olmalıdır.Nasıl mı? Tüm nesnelerin özelliklerini ortaya çıkarmaya çalışmalıyız.Bazen orda olan bir özelliği farketmeyebiliriz ve satırlarca kod yazarız. Aslında NYP programcıların işlerini kolaylaştırmakla birlikte biraz da tembelliğe itmektedir. Başkalarının yaptığı bileşenleri kullanarak belki işimizi kolaylıştırırız fakat bu iyi bir yol değildir. Tabi bazı durumlarda bileşen kullanmak zorunludur.

Bileşenler delphinin yapıtaşlarıdır diyebiliriz.Kullandığımız button, edit, memo gibi bütün nesnelerin genel adı bileşendir(component).Çok ilerki yazılarımızda biz de küçük çaplı basit bileşenler oluşturucaz.Delphinin bize sunduğu bileşenler işimizi görmediği zamanlarda dışardan bileşen kullanırız ya da kendimiz yazarız.Gerçi internet bedava bileşen dolu.Çok kolay bir şekilde istediğimiz bileşenleri bulabiliriz.Bileşenleri kurulum yolu bakımından kabaca 3 gruba ayırabiliriz.Birinci tür bileşenler bir .dpk dosyası ile gelirler delphi den bu dosyayı seçip açılacak pencereden install e basmamız yeterlidir.Bu bileşenlerin kodları genellikle yanlarında gelir ama gelmeyenler de vardır.İkinci tür bileşenler ise .pas ve .dcu dosyaları ile gelir.Bunları delphi ye eklemek için mönüden Component>Install Component i açıp orda dosyayı seççip onaylamamız yeterlidir.Üçüncü ve son tip bileşenler ise bpl dosyaları ile gelir.Bunları yüklemek için mönü den Component>Install Packages ı açıp ordan add e basarak bpl dosyalarını seçmeliyiz.

Burda ufak bir açıklama yapmalıyım delphi(5. sürümde rastladım) nin s3 ekran kartları ile ilgili bir problemi var. Bu kart olan makinalarda component palet teki bileşenlerin resimleri birbirine giriyo darmadağan gözüküyo bunu önlemek için windowssystem.ini dosyanızı açın ve aşağıdaki satırı ekleyin :

Kod:

[display] BusThrottle=1

Bu işlemi yaptıktan sonra sorun çözülecektir.